Bijna 40 jaar was het kunstwerk De Spoed een blikvanger op de hoek van de Weidsteeg - Anthonie van Lalainglaan, maar veel Culemborgers misten het pas toen het was verdwenen. Vorig jaar mei werd het van zijn sokkel gehaald toen het gebouw van de vml. Technische school/ Da Vinci SG moest worden gesloopt. Mede op initiatief van docent Richard van de Velde van de BKL, krijgt het op 26 oktober weer een prominente plaats bij de nieuwe VMBO-locatie aan de Ina Boudier-Bakkerstraat.
Bij de bouw van de nieuwe technische school in 1968 aan de Willemslaan, was het toenmalige schoolbestuur verplicht voor een bepaald bedrag aan kunstwerken aan te schaffen. Er werd gekozen voor het roestvrijstalen kunstwerk De Spoed. Het werd in 1972 geplaatst op het grasveld nabij de Anthonie van Lalainglaan. Het heeft een diameter van 291 cm en is 50 cm breed. De vorm van het kunstwerk verwijst naar een uitvergroot stukje binnenschroefdraad. De boodschap is: in beweging, vooruitgang. Dat gaat voor veel scholen op.
De kunstenaar Hans IJdo had m speciaal voor deze school gemaakt. Hij had zijn romantische atelier in een pakhuis op het Prinseneiland te Amsterdam. Hier kwam ook één van zijn belangrijkste sculpturen van zijn hand: De Worstelaars. Deze is sinds 1967 te zien in Park Transwijk te Utrecht.
Omstreeks 1970 werd IJdos stijl anders en werden zijn beelden "kaler". De Spoed in Culemborg en Het Staalplastiek aan het Buikslotermeerplein in Amsterdam dateren uit deze periode.
Hans overleed plotseling op 59-jarige leeftijd op 23 mei 1987 in Amsterdam. Hij liet een vrouw en twee kinderen achter.
Door de sloop van de school aan de Willemslaan in Culemborg was het lange tijd onduidelijk wat er met de creatie van Hans IJdo ging gebeuren. Er werd zelfs in het Culemborgse geruchtencircuit over verschrotten gesproken. Zover is het gelukkig niet gekomen. Door enkele publicaties van docent Richard van de Velde in de Culemborgse Courant van januari 2011, kwam De Spoed in het middelpunt van de belangstelling te staan.
Algemeen directeur Joost van Rijn van Lek en Linge wilde het unieke kunstwerk voor de school behouden en ook de Gemeente Culemborg toonde oprechte belangstelling. Na onderhandelingen over de financiering, herziening van het bestemmingsplan en een gedegen vooronderzoek door landschapsarchitect Bramsche, is het uiteindelijk toch gelukt om De Spoed voor Culemborg te behouden en het unieke kunstwerk een plaats te geven bij de meest technische kant van Lek en Linge: de VMBO-locatie aan de Ina Boudier-Bakkerstraat.
Op 26 oktober zal De Spoed hier op spectaculaire wijze worden onthuld en zijn de school en De Spoed eindelijk weer met elkaar herenigd.
Een markant kunstwerk is gelukkig voor Culemborg behouden gebleven.
Richard van de Velde